woensdag 20 april 2016

Michel Temer en de verleiding van de macht

Michel Temer is in 1940 geboren in een rooms-katholiek Syrisch-Libanees gezin in Tietê, een klein onbeduidend stadje in het binnenland van de deelstaat São Paulo. Als jurist is hij opgeleid aan een tweetal vooraanstaande universiteiten in zijn thuisstaat. Hij zou een aantal standaardwerken over constitutioneel recht schrijven, waarvan zijn belangrijkste boek 'Elementos de Direito Constitutional' (1987) tot op heden vierentwintig maal werd herdrukt en een grote invloed heeft binnen de juridische opleidingen in Brazilië.


Temer was gedurende zijn carrière werkzaam op het openbaar ministerie in São Paulo maar zou zich nadien vooral als raspoliticus manifesteren. In 1983 trad hij onder gouverneur Franco Montoro in São Paulo aan als deelstaatminister voor openbare veiligheid. Na het herstel van de democratie in 1985 werd bekend dat hij nationale aspiraties had en werd op voorspraak van Franco Montoro gekozen tot aspirant-lid (suplente) van de federale Grondwetgevende Vergadering, die in 1988 met haar Grondwet kwam. Van 1987 tot 2010 was hij voor de deelstaat São Paulo federaal afgevaardigde namens de PMDB (Partido do Movimento Democrático Brasileiro), waarvan twee termijnen als voorzitter van het federale Huis van Afgevaardigden. Sinds 2010 naast zijn vice-presidentschap onder presidente Dilma Rousseff gedurende 15 jaar tevens landelijk voorzitter van zijn partij.


De nu 76-jarige Temer (foto) opereerde gedurende zijn vice-presidentschap als de man achter de schermen. Vanuit zijn eigen partij de PMDB kwam tijdens zijn eerste mandaat (2010-2014) veelvuldig de klacht dat hij meer tot de decoratie van de regering diende. Dat hij meer was aangesteld als de man die voortkomende rimpels en misverstanden in de coalitie met de Partido dos Trabalhadores (PT) plat moest strijken. Sinds 2014 heeft hij bij Dilma een meer actieve rol kunnen bedingen als de persoon binnen het kabinet die verantwoordelijk werd voor het uitdragen van het beleid in het Congres, die de noodzakelijke stemmen voor bepaalde kabinetsvoorstellen via onderhandelingen moest binnenhalen. Daarnaast was hij verantwoordelijk voor het verdelen van belangrijke posten binnen het geheel van de federale regering om benodigde steun voor kabinetsbeleid te vergaren. Al die tijd was hij een getrouwe bondgenoot van Dilma, waarbij hij zich voortdurend een tegenstander van een afzettingsprocedure toonde. Augustus vorig jaar leek daar verandering in te komen. Temer verklaarde dat Brazilië een sterk iemand nodig heeft om de boel bij elkaar te houden binnen een verslechterend politiek en vooral economisch klimaat in het land. Hij kreeg daarbij de volledige steun van de twee meest invloedrijke Braziliaanse werkgeversorganisaties in respectievelijk São Paulo en Rio de Janeiro. Dat hij daarbij nimmer de naam van Dilma Rousseff uitte leidde tot de verdenking dat hij een verborgen agenda ter faveure van zichzelf voerde. Om die schijn te voorkomen trok hij zich vervolgens terug als politiek bemiddelaar voor het kabinet.

In maart van dit jaar trok de PMDB zich terug als coalitiegenoot van presidente Dilma, wat in feite de doodssteek van het zittende kabinet betekende. De PMDB is de grootste partij van het land en vervult in Brazilië-coalitieland de rol die vroeger het CDA in ons land speelde. Zonder die partij was er tot aan het paarse kabinet-Kok geen regering te vormen zonder de steun van de christendemocraten. De PMDB dreigde verdeeld te raken tussen het groeiende pro-impeachmentkamp onder leiding van de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Eduardo Cunha en een marginaliserende groep tegenstanders van afzetting binnen de partij die haar thuisbasis vindt in PMDB-regeringskringen in de deelstaat Rio de Janeiro. Michel Temer schaarde zich volledig in het kamp van Eduardo Cunha, wetende dat hij in aanmerking komt voor het presidentschap van Brazilië in het geval zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat voor afzetting van Dilma zou stemmen en zij in mei op non-actief zou worden gesteld. Daarmee wordt een waarschijnlijk lang gekoesterde droom van deze raspoliticus op hoge leeftijd werkelijkheid. Een roeping tot de hoogste post in het land en de geschiedenis ingaan als de man die Brazilië van de politieke en economische afgrond heeft gered. Het heeft hem tot veel hoon gebracht. De man die voorstond een autoriteit op het gebied van het constitutioneel recht te zijn, maar het vervolgens niet zo nauw lijkt te nemen met de regels van het democratische spel in een rechtstaat. Veelzeggend is de foto die PSOL-afgevaardigde Marcelo Freixo in de deelstaat Rio de Janeiro op zijn sociale media plaatste. Het beeld van een exemplaar van Temer's invloedrijke 'Elementos de Direito Constitutional' dat regelrecht in een prullenbak belandt.


(Foto: Marcelo Freixo)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten