Tim Lopes, tien jaar later

Het is vandaag precies tien jaar geleden dat de journalist Tim Lopes in Rio de Janeiro op een uiterst gewelddadige manier om het leven werd gebracht. Hij had in het geheim een reportage willen maken over de verkoop van verdovende middelen en jeugdprostitutie tijdens een baile funk in de favela Vila Cruzeiro. De heersende drugsbende van de wijk kreeg hem tijdens het feest in de gaten, waarna ze de journalist doodmartelden. Zijn dood op 2 juni 2002 zorgde voor een enorme publieke verontwaardiging in binnen- en buitenland. De daders werden uiteindelijk allemaal opgepakt.

 Brazilië is geen veilig land voor mensen die zich bezighouden met onderzoeksjournalistiek. Sinds de dood van Tim Lopes werden in het land 21 journalisten vermoord. Dit jaar geldt zelfs als de meest gewelddadige van de afgelopen tien jaar. In het eerste halfjaar van 2012 werd 4 journalisten om het leven gebracht, evenveel als in heel 2011. Daarmee nemen de afgelopen anderhalf jaar 40% van de 21 vermoorde journalisten van haar rekening. Een verontrustende trend die weinig goeds voor de toekomst beloofd als men ook nog de vele bedreigingen en intimidaties in ogenschouw neemt. Het blijkt vooral te gaan om onderzoeksjournalisten die actief zijn in de kleine gemeenten op het platteland. Zij stellen voor lokale media misstanden binnen de gemeentelijke politiek aan de kaak en moeten hun onderzoek naar corruptie en machtsmisbruik met het leven bekopen.
Omdat het om lokaal nieuws gaat verdwijnen hun namen al weer snel in de vergetelheid en hebben helaas niet zo'n impact als de moord op Tim Lopes. Twee maanden geleden werd in de deelstaat Maranhão de journalist Décio Sá in een restaurant doodgeschoten. Hij was in zijn blog ingegaan op een moord op een leider van de daklozenbeweging Miguel Pereira Araújo in 1997. Deze zou door een vooraanstaande ondernemer in het binnenland van de deelstaat zijn georganiseerd en Décio had zich in zijn blog uitgelaten over de overplaatsing van de berechting van de huurmoordenaars naar de deelstaathoofdstad São Luis. Zijn dood haalde de voorpagina's van de grootste Braziliaanse kranten, maar wist de aandachtsboog van de media slechts een paar dagen gespannen te houden.
Volgens cijfers van het in Londen gevestigde INSI/International News Safety Institute zou Brazilië na Nigeria en Syrië dit jaar zelfs het gevaarlijkste land ter wereld zijn voor journalisten die hun nek uitsteken voor een goed functionerende democratische rechtsstaat. Journalistenorganisaties in Brazilië pleiten dan ook voor een federalisering van het justitieel onderzoek naar gewelddadigheden tegen journalisten. Dit zou betekenen dat het moordonderzoek door de als meer onafhankelijke aangemerkte federale politie zal worden uitgevoerd en zo uit de sfeer van de politieke machinaties op deelstaat- en gemeentelijk niveau zal worden genomen. Daarnaast is het hoopgevend dat de mensenrechtencommissie van de Senaat in lijkt te gaan stemmen met een databank voor het geweld tegen journalisten.

http://www.timlopes.com.br