Marilene

Iedereen heeft in zijn vakgebied zo zijn persoonlijke helden. Mensen die inspireren en het vuur geven om door te gaan in een strijd die bijkans onmogelijk lijkt te zijn om te kunnen volbrengen. Mijn Braziliaanse helden zijn legio. In mijn ogen zijn alle mensenrechtenactivisten die met de voeten in de modder staan helden van de zuiverste soort. Maar er zijn er altijd een aantal die er persoonlijk bovenuit uitsteken. Om de eenvoudige reden dat ik de afgelopen jaren met hen persoonlijk heb mogen samenwerken denk ik in mijn geval aan een Marcelo Freixo in Rio de Janeiro, een Valdênia Paulino in São Paulo/João Pessoa en een Frei Henri Burin des Roziers in Pará. En natuurlijk aan Marilene Lima de Souza in Rio.

Het was de allereerste zaak die ik in 1998 bij Amnesty International in handen kreeg. Het taakdossier van Magé of beter bekend als de strijd van de Moeders van Acari (Mães de Acari). Het was wederom een treurige zaak waarbij een elftal jongeren uit de wijk Acari in Rio de Janeiro op 26 juli 1990 tijdens een weekeinde op een boerderij in Magé "verdwenen" en waarvan de stoffelijke overschotten tot op de dag van vandaag nooit zijn teruggevonden. Er zijn veel sterke aanwijzigingen dat leden van de militaire politie erbij betrokken zijn geweest. Zij hadden losgeld in de vorm van juwelen en geld geëist.
Geïnspireerd door de Argentijnse Moeders van de Plaza de Mayo verzamelden de moeders van de jongeren zich in de jaren nadien elke maandagmorgen in Cinelândia, hartje Rio de Janeiro om met foto's in de hand aandacht voor de zaak te laten houden. De 'Moeders van Acari' was geboren en hun strijd gaat tot op de dag van vandaag door. De vrouwen werden voortdurend bedreigd en in 1993 werd een van hen (Edméia da Silva Euzebio), waarschijnlijk uit wraak, in koele bloeden vermoord.
De groep werd geleid door een aantal sterke vrouwen waarvan Marilene Lima de Souza (1952) er een van was. Zij verloor op die beruchte dag haar achttien-jarige dochter Rosana. Jarenlang heeft zij haar leven gewaagd om de waarheid boven water te kunnen krijgen. De zaak van Magé verjaarde op 25 juni 2010, maar de gedetailleerde verklaringen van een getuige die in het politiearchief zouden zijn opegslagen heeft het Openbaar Ministerie van de deelstaat Rio de Janeiro ertoe bewogen de zaak te laten heropenen.
Maar Marilene, waarvoor Amnesty International plannen had om haar in het voorjaar van 2013 naar Europa over te halen om de zaak internationaal wederom in de schijnwerpers te kunnen zetten, zal echter nooit te weten gekomen waar haar dochter haar laatste rustplaats heeft gevonden. Marilene overleed gisteren op zestigjarige leeftijd in een ziekenhuis aan de gevolgen van een hersentumor.