Dilma presidente

Ik zal het maar eerlijk bekennen, ik heb persoonlijk een enorme bewondering voor presidente Dilma Rousseff. Heel geleidelijk weet ze op een slinkse manier politiek afstand te nemen van haar voorganger (de charismatische en nog altijd immens populaire Luiz Inácio Lula da Silva) en diens bondgenoten van de andere partijen die hem twee termijnen lang in het zadel hebben gehouden. Dilma weet zo haar eigen politieke koers uit te stippelen.

Direct na de verkiezingen van 2010 was het aan de Partido dos Trabalhadores (PT), winnaars van de stembusgang, om een politieke coalitie rond president-elect Dilma te formeren. Daarbij was op dat moment de invloed van oud-president Lula onontbeerlijk. Dankzij zijn door de jaren heen opgebouwde banden met de beoogde partners werd er een kabinet samengesteld dat in het Congres van het begin af aan op de steun van zes à zeven partijen kon rekenen. In ruil voor die parlementaire steun kregen deze partijen bepaalde ministersposten en andere politieke gunsten toegeschoven. Zo werkt het spel en zo geschiedde. Gevolg hiervan was dat op deze belangrijke posten allerlei politici uit het Lula-tijdperk terecht kwamen en dat waren zeker niet allemaal personen van onbesproken gedrag. In haar eerste regeringsjaar wist Dilma dan ook handig gebruik te maken van de door de pers aan de lopende band onthulde, al dan niet steekhoudende, corruptieschandalen, die uiteindelijk zes ministers de kop kostten en de presidente de gelegenheid gaf haar eigen mensen te benoemen. Zo verdwenen bekende namen uit de Lula-era als Alfredo Nascimento (Transport/PR), Wagner Rossi (Landbouw/PMDB) en Carlos Lupi (Arbeid/PDT) als ministers van het toneel.

Dat het politieke establishment dit met lede ogen moest gade slaan bewees senaatsvoorzitter en politiek dinosauriër José Sarney (PMDB) vandaag. Hij ging op bezoek bij politieke vriend Lula en smeekte hem om in te grijpen in het door Dilma in gang gezette proces. Directe aanleiding hiervoor was de vervanging door de presidente van die andere dino uit de PMDB-stal, senator Romero Jucá uit Roraima, die al ruim 10 jaar de vaste coalitieleider in de senaat was en op basis van die machtsbasis een te autonome koers binnen het regeringsbeleid was gaan innemen. Met een pennenstreek had hij een belangrijke beslissing (de gelijkwaardige salariëring van mannen en vrouwen) van tafel geveegd. Een belangrijk politiek punt van de vrouwelijke president van het land, die op haar beurt weer haar kans schoon zag om "vernieuwing" binnen het machtsapparaat tot stand te brengen. (Dat daarbij de coalitieleider in het Huis van Afgevaardigden, partijgenoot Candido Vaccarezza geofferd moest worden nam ze op de koop toe.) Met de benoeming van senator Eduardo Braga tot Jucá's opvolger wist zij gelijktijdig ook de opstandige factie binnen de PMDB, die stelling tegen de oude driehoek Sarney-Jucá-Renan Calheiros had genomen, te kalmeren en in haar kamp te trekken.

Vanuit dit gezichtspunt is het mogelijk een andere blik op de recente politiek verwikkelingen in Brazilië te ontwikkelen. Een blik die de pure machtspolitiek van Dilma aan het licht brengt. Een strategie die bij mij persoonlijk bewondering voor haar politieke persoon afdwingt.