Droge tegenvallers São Paulo

Het zit de stad São Paulo werkelijk niet mee. Na maandenlange droogte, de ergste sinds 84 jaar, is het begin deze maand weer gaan regenen, maar de verwachte stijging van de waterspiegel in de verschillende waterreservoirs die de stad van drinkwater moeten voorzien zijn nauwelijks gestegen en in enkele gevallen zelfs nog verder gedaald. En het is vooral het Cantareira-systeem, dat de helft van deze megastad van kraanwater voorziet, waar de zorgen het grootst zijn. Het nutsbedrijf van de deelstaat Sabesp (Companhia de Saneamento Básico do Estado de São Paulo) geeft aan dat het waterpeil gisteren het beruchte 'volume morto' heeft bereikt nu het meer nog maar 11,4% van haar aanvankelijke volume bevat. Een directe bedreiging voor zo'n 8,1 miljoen inwoners van de stad. In andere systemen rond de stad lijkt het nog enigszins mee te vallen met een volume van gemiddeld 36% (Guarapiranga, Alto Cotia en Rio Claro), al is de volume in het Rio Tiête-systeem met 8,3% uiterst zorgwekkend te noemen en steekt het Rio Grande-systeem daarbij met 67% weer uiterst gunstig af.

Foto: AP Photo/André Penner

De deelstaatregering van São Paulo zit dan ook met de handen in het haar. Het vraagt voortdurend toestemming van de federale overheid om extra water te mogen oppompen uit andere kwetsbare gebieden, wat inmiddels heeft geleid tot politieke schermutselingen met de buurtstaten Rio de Janeiro en Minas Gerais. De gouverneur van eerstgenoemde deelstaat, Luiz Fernando Pezão, repte reeds van een heuse oorlog tussen beide economische reuzen nadat São Paulo alles in het werk stelde om het water van de Paraíba do Sul-rivier af te mogen tappen. Onderwijl verlaagde Sabesp reeds de waterdruk in de stad, deelde het bonussen uit aan klanten die aan waterbesparing doen en doet het onderzoek naar nieuwe ondergrondse waterreservoirs.

Waterexperts beschuldigden Geraldo Alckmin in de aanloop naar de gouverneursverkiezingen in oktober jongstleden ervan te weinig te doen aan rantsoenering van het wateraanbod, uit vrees zijn tweede termijn als regeringshoofd te verliezen. En ook op een andere manier werd de kwestie inzet van een electoraal steekspel. Alckmin is lid van de PSDB en zo prominent lid van het kamp rond presidentskandidaat Aécio Neves. Er werden in de campagne pogingen ondernomen rivale Dilma Rousseff van de  PT medeschuld van de problemen rond Cantareira in de schoene te schuiven, maar haar repliek daarop was steeds dat het de kraanwaterverzorging uitsluitend onder de verantwoordelijkheid van de deelstaten valt. Voor beide standpunten valt wat te zeggen, maar het is opvallend dat Dilma na haar herverkiezing als presidente van Brazilië de deelstaat São Paulo de helpende hand geboden heeft. 

Om die reden is Alckmin vandaag naar Brasília afgereisd en heeft in een gesprek met Dilma om R$3,5 miljard federale staatssteun gevraagd om acht waterreservoirs te kunnen financieren teneinde de komende jaren het probleem structureel op te kunnen lossen, zonder afhankelijk te zijn van Cantareira. Hij herhaalde nogmaals zijn voornemen om niet tot rantsoenering over te zullen gaan omdat zijn regering naar zijn zeggen de situatie onder controle heeft. Op aantijgingen als zou hij federale (lees PT) steun tot nu toe zou hebben geweigerd reageert hij ontkennend, maar de politieke ervaring van alledag leert dat daar de nodige twijfels over kunnen bestaan. Het zou niet de eerste keer zijn dat oppositionele regeringen in de deelstaten federale steun van de PT in Brasília weigeren, teneinde te voorkomen dat eventueel succes op het conto van de zittende federale regering zal afstralen. Het feit dat Alckmin in gesprek gaat met Dilma bewijst dat het water hem aan de lippen staat. Al is dat laatste natuurlijk in dit geval al te ironisch uitgedrukt.