Quilombos

Suriname kent zijn bosnegers of marrons, maar ik heb vanavond uit de prachtige tv-serie De Slavernij van de NTR begrepen dat dat laatste woord zeer denigrerend is. Het zou zoiets als "gevluchtte beesten" betekenen. Brazilië, een land waar de slavernij net als in Suriname de maatschappij in velerlei opzichten gevormd heeft, kent natuurlijk ook haar geschiedenis van weggelopen slaven. Zij vestigden zich in onherbergzame gebieden in het binnenland, in gemeenschappen die de geschiedenis zijn ingegaan als quilombos of mocambos. Het waren kleine gemeenschappen (niet meer dan honderd mensen) die zich in leven hielden met landbouw en overvallen op suikerplantages. Er werden door de Portugese eigenaren expedities, onder leiding van 'capitães do mato' (meestal vrije Afrikanen), opgezet om deze mensen terug te voeren naar de plantage. Meestal met succes, maar toch bleven er velen bestaan. Tot op de dag van vandaag. Een zichtbare erfenis van een wrede periode uit de Braziliaanse geschiedenis. Inmiddels hebben deze quilombos zich ontwikkeld tot hechte gemeenschappen, vergelijkbaar met de vele beschermde gebieden voor de oorspronkelijke inheemse bevolking van het land. Ook qua problematiek. In de federale grondwet van 1988 is bepaald dat alle quilombo-gemeenschappen van het land definitief een eigen territorium toebedeeld krijgen. In 2003 bekrachtigde president Lula dit voornemen nog eens officieel. Tussen 2003 en 2010 hebben echter slechts 72 gemeenschappen land toegewezen gekregen. Anno 2011 blijkt Incra, het federale orgaan dat zich bezighoudt met de landhervorming, een totaal van 1.076 processen tot landtoekenning aan quilombos onder haar hoede te hebben. Met de huidige bezetting en financiële middelen van het instituut zou het nog minstens 150 jaar duren voordat aan deze opdracht is voldaan, aldus de voorzitter van de Incra, Celso Lacerda. Met deze mededeling hoopt Lacerda bij de federale overheid meer mensen en geld te kunnen krijgen. Een ideale kans om een historisch onrecht definitief recht te zetten.